ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, «ΕΚΕΙΝΗ ΠΟΥ ΕΡΧΕΤΑΙ»

Σάρκινοι βολβοί σε οστέινες κόγχες

Κρεμασμένοι από τις ανάγκες μας
αγωνιζόμαστε να μην απαγχονιστούμε

Συρόμενοι από τα άλογα των παθών μας
πασχίζουμε να μην παρασυρθούμε

Δεμένοι πισθάγκωνα από τις αδυναμίες μας
λαχταρούμε δύναμη

Εκτεθειμένοι στα στοιχεία της Φύσης
πολεμάμε με σεισμούς, θύελλες, φωτιές, καταποντισμούς

Εγκλωβισμένοι στην φυλακή της Ύλης
φτιαγμένοι από σάρκα, με τις ατέλειες και τις ασθένειές της
τρέμοντας κρυφά τον θάνατο

ονειρευόμαστε έναν Δημιουργό
που μας έπλασε από Αγάπη
Κατ’Εικόνα και καθ’Ομοίωση

ελεύθερους


Μαύρος Γάτος
10-2004

Σε ένα από τα πιο μεγαλειώδη νεοελληνικά ποιήματα, ο Ανδρέας Κάλβος προσδιορίζει σαν τα δυό πιο βασικά προαπαιτούμενα της Ελευθερίας, την ΑΡΕΤΗ, και την ΤΟΛΜΗ. Ο Ελεύθερος Άνθρωπος, αυτός που διαθέτει ΚΑΙ Αρετή ΚΑΙ Τόλμη, ακόμα κι αν πέσει, ακόμα κι αν τσακιστεί, αφ’υψηλά όμως πέφτει, κι αποθαίνει Ελεύθερος. Γιατί η Ελευθερία, δίνει φτερά. Όμως, ποιά Ελευθερία;

Οι φιλόσοφοι του Διαφωτισμού διαχώρισαν την Ελευθερία σε τρείς: Ατομική, κοινωνική, πολιτική.

Νομίζω πως η Ελευθερία είναι πάντα μία, και πάντα σχετική. Σχετική με τα βιολογικά μας δεδομένα, την κατασκευή μας, τις ανάγκες μας, αλλά κυρίως, και πάνω απ’όλα, σχετική με τους Άλλους. Δεν θα προσποιηθώ ότι κομίζω κουκουβάγιες στην Αθήνα, είναι πασίγνωστη η βασική αρχή του Διαφωτισμού:

Η Ελευθερία του ενός, σταματά εκεί που αρχίζει η Ελευθερία του Άλλου

Αλλιώς, μπορούμε να το πούμε...

Μην κάνεις στους Άλλους αυτό που δεν θα ήθελες να σού κάνουν

και έτσι επιστρέφουμε και πάλι, σταδιακά, στο….

Αγάπα τον Πλησίον σου ως Σεαυτόν

Ναι, η Ελευθερία, εκτός από Αρετή και Τόλμη, είναι και Αγάπη. Χωρίς Αγάπη, δεν μπορεί να υπάρξει Ελευθερία. Αγάπη για τον Πλησίον, Αγάπη και για τον Εαυτό, ναι, «ως Σεαυτόν» είπε ο Χριστός, αν δεν αγαπάς τον εαυτό σου πρώτα, είναι αδύνατον να αγαπήσεις τους Άλλους.

Τότε μόνο, όταν τα Άτομα είναι Πρόσωπα, μέλη μιάς Κοινωνίας Ανθρώπων, με Αρετή, Τόλμη, και Αγάπη, μπορεί κανείς να μιλά για κάποιου βαθμού Ελευθερία, ατομική, κοινωνική, και πολιτική.

Φυσικά οι έννοιες "Αρετή", "Τόλμη", και "Αγάπη", χωρούν αρκετή συζήτηση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι για τους περισσότερους ανθρώπους το περιεχόμενο αυτών των εννοιών δεν είναι σαφέστατο. Όταν κάποιοι επικαλούνται την ασάφεια σε σχέση με την Ελευθερία, συνήθως το κάνουν εκ του πονηρού, αποζητώντας να καταπατήσουν την Ελευθερία μας, για να "κερδίσουν" αυτοί υλικά ή άλλα οφέλη. Και είναι πάρα πολλοί αυτοί που χωρίς Αρετή, χωρίς Αγάπη, με κάποιου είδους διεστραμμένη "Τόλμη", που λέγεται Θράσος, και Ύβρις, καταπατούν συστηματικά την Ελευθερία των Άλλων.

Ας μην τους κάνουμε το χατήρι. Ας μην χάνουμε από τα μάτια μας την Ελευθερία, ας μην την ξεπουλάμε, φτηνά, ή ακριβά. Ελευθερία είναι η Αρετή, όσο πιό μεγάλη είναι η Αρετή μας, τόσο πιό μεγάλη η Ελευθερία μας. Ελευθερία είναι η Τόλμη, όσο πιό μεγάλη η Τόλμη μας, τόσο πιό μεγάλη η Ελευθερία μας. Ελευθερία είναι η Αγάπη, όσο πιό πολύ Αγαπάμε, τόσο πιό Ελεύθεροι είμαστε. Κι όσο πιο Ελεύθεροι είμαστε, τόσο πιό πολύ σεβόμαστε και την Ελευθερία του Άλλου.

"Αυτή που έρχεται, αυτή που θα έρθει", αυτή είναι η Ελευθερία και ετυμολογικά (από το θέμα "ελευ-" του μέλλοντα του ρήματος ΕΙΜΙ, έρχομαι, απόπου και η "έλευση"). Δεν μένει ακίνητη, δεν εξασφαλίζεται μια για πάντα, δεν κερδίζεται μια κι έξω, κερδίζεται κάθε στιγμή. Βρίσκεται σε έναν διαρκή ερχομό, μπορεί να πλησιάζει, αλλά ποτέ δεν φτάνει. Ας την φέρνουμε, κάθε μέρα, όσο πιό κοντά μας γίνεται... Ας μην ξεχνάμε πως η Ελευθερία, είναι εξ ορισμού ένας διαρκής Αγώνας.

Ήρθε στο χωριό ο αρκουδιάρης
ένας μαύρος Γύφτος, ξεδοντιάρης
λεύτερη κι ανέμελη η ψυχή του
πέρα ως πέρα οι κάμποι είναι δικοί του