Η ΜΑΝΤΡΑ ΕΙΝ'Ο ΑΦΙΛΙΩΤΟΣ ΟΧΤΡΟΣ ΜΑΣ. ΓΙΟΥΧΑ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΓΙΟΥΧΑ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΔΩΝ!

.

-Γύφτε λαέ, άκουσέ με - το πρωτόσταλτο είμαι
σημάδι από την πλάση που θαρθεί
ύστερα από ποιούς καιρούς και χρόνια πόσα!
Ένας εγώ, και ζω για χίλιους.
Γύφτε λαέ, άκουσέ με, δε σού μίλησε
προφήτης σου ποτέ σαν τη δική μου γλώσσα.

Ποιός είναι αυτός που πύργους χτίζει στον αέρα
με τη φωνή του κράχτη, και μοιράζει μας
βασιλικά τα κάστρα, κι άπρεπων ελπίδων
ίσκιους μπροστά στα μάτια μας σαλεύει;
Είμαστε εμείς οι απάτριδοι κι οι αγιάτρευτοι
γιούχα και πάντα γιούχα των πατρίδων!

Είμαστε εμείς οι αθάνατοι απολίτιστοι
κι οι Πολιτείες λημέρια των ακάθαρτων
κι οι Πολιτέιες ταμπούρια των κιοτήδων -
στη στρούγγα λυσσομάνημα και φαγωμός
λύκων, σκυλιών, προβάτων και τσοπάνηδων.
Γιούχα και πάλε γιούχα των πατρίδων!

Η μάντρα είν' ο αφίλιωτος οχτρός μας
την πλατωσιά του κόσμου την στενεύει
τού δολερού αναγάλλιασμα, τα μαραζώνει
τα ξεφτέρια του νου, και της καρδιάς τ' αηδόνια.

Νόμος εμάς, νυχτοήμερα και πάντα, ο δρόμος.

Με το γλύστρημα φύγαμε του αγριόγατου
και με της νυχτερίδας το παράδαρμα,
κai με τη γρηγοράδα της ακρίδας,
και με την καταφρόνια την ασώπαστη
για τις φωλιές, τα σπίτια και τα κάστρα.
Γιούχα και πάλι γιούχα της πατρίδας.

Κι αν μάς έλεγες: "Γύφτοι, θα γυρίσετε
η πρώτη σας πατρίδα σάς προσμένει εκεί
να σάς δώσει τη δόξα την απάντεχη"

και τότε θα σού κράζαμε: Δε θέλουμε,
το πανηγύρι μη χαλάς - γιορτάζουμε
το συντριμμό των αλυσίδων,
ό,τι και νά' ναι, από διαμάντια ή από σίδερα
οι τρανοί λυτρωμένοι είμαστε εμείς.

Γιούχα και πάντα γιούχα των πατρίδων!

Όλος ο κόσμος, ένας κόσμος, γύφτος
σε δόξας θρόνο απάνω, πλάστης
με το σφυρί του και με το βιολί
της αψεγάδιαστης Ιδέας - η πλάση
σε περιβόλι του Μαγιού ένα πανηγύρι
και μια πατρίδα, η Γή.

Κωστής Παλαμάς, Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου
(αποσπάσματα από "Το πανηγύρι στην Κακάβα")