ΑΝΑΓέΝΝΗΣΗ

.

André Gide (1869-1951), Nobel Λογοτεχνίας 1947

...Δεν μπορούσα πιά ν' αντικρύσω ένα ελληνικό θέατρο, έναν ναό, χωρίς αυτόματα να τ' ανασυστήσω μέσα στο μυαλό μου. Για κάθε αρχαία γιορτή, το ερείπιο που απέμενε στη θέση της μ' έκανε να θλίβομαι για το θάνατό της- κι έτρεμα το θάνατο. Άρχισα ν' αποφεύγω τα ερείπια- να προτιμώ αντί για τα ομορφότερα μνημεία του παρελθόντος, εκείνους τους χαμηλούς κήπους που ονομάζονται Latomies, όπου τα λεμόνια έχουν την όξινη γλύκα των πορτοκαλιών, και τις όχθες της Κυανής, που κυλάει ακόμα ανάμεσα στους πάπυρους, με το ίδιο εκείνο γαλανό χρώμα που έκανε κάποτε την Περσεφόνη να βάλει τα κλάματα.

Άρχισα μέσα μου να περιφρονώ την επιστήμη μου, που ήταν πριν η ευτυχία μου- οι σπουδές μου, που ήταν πριν όλη μου η ζωή, δεν είχαν πιά παρά μια τυχαία και συμβατική σχέση μαζί μου. Ανακάλυπτα τον εαυτό μου διαφορετικό, και υπήρχα, τί ευτυχία! έξω από εκείνες. Σαν ειδικός, μού φαινόμουν ηλίθιος. Σαν άνθρωπος, γνώριζα άραγε τον εαυτό μου; Μόλις που γεννιόμουν, και δεν ήμουν σε θέση να το ξέρω πως γεννιέμαι. Έπρεπε να το μάθω.

Τίποτα δεν είναι πιό τραγικό, για κάποιον που κόντεψε να πεθάνει, από μιαν αργή ανάρρωση. Αφού σ' αγγίξει η φτερούγα του θανάτου, ό,τι προηγουμένως έμοιαζε σημαντικό, δεν είναι πιά. Άλλα πράγματα είναι, πράγματα που πριν δεν ήξερες καν ότι υπήρχαν, πράγματα που φαίνονταν ασήμαντα. Η πατίνα όλων όσων γνωρίζαμε διαλύεται σαν ομίχλη, κι αφήνει κατά τόπους να φανεί η γυμνή σάρκα, το αυθεντικό ον, που κρυβόταν πίσω της.

Έτσι άρχισα να προσπαθώ ν' ανακαλύψω εκείνον: το αυθεντικό ον, τον "παλιό άνθρωπο", εκείνον που το Ευαγγέλιο ήθελε να καταργήσει. Εκείνον που τα πάντα γύρω μου, βιβλία, δάσκαλοι, γονείς, ακόμα κι εγώ ο ίδιος, είχαμε κάνει τα πάντα για να τον καταργήσουμε. Κι άρχισε σιγά σιγά να μού αποκαλύπτεται, δύσκολα και με πόνο, λόγω της βαριάς φύρας, αλλά γι αυτόν τον λόγο ακόμα πιό χρήσιμος και πολύτιμος. Περιφρονούσα ως τότε αυτό το ον, το δευτερεύον, όπως η εκπαίδευσή μου μού το είχε παρουσιάσει. Έπρεπε ν' αποτινάξω αυτήν την φύρα.

Σύγκρινα τον εαυτό μου με τα παλίμψηστα: Γευόμουν τη χαρά του σοφού, που κάτω από πιό πρόσφατες γραφές, ανακαλύπτει, στο ίδιο χαρτί, ένα αρχαιότερο κείμενο, ασύγκριτα πιό πολύτιμο. Τί ήταν αυτό το μυστικό κείμενο; Δεν έπρεπε να σβήσω πρώτα τα πιό πρόσφατα, για να μπορέσω να το διαβάσω;

"L' Immoraliste", 1902, p. 62-63 (ed. folio No 229)
Μετάφραση από τα γαλλικά: Μαύρος Γάτος 2009

διαβάστε εδώ ένα ακόμα μεταφρασμένο απόσπασμα

Υστερόγραφο: Ο "Αμοραλιστής" είναι μυθιστόρημα, αμετάφραστο απ' όσο ξέρω στα ελληνικά. Τα λόγια που μετέφρασα είναι του ήρωα, όχι του Ζίντ απ ευθείας. Άμεσα ή έμμεσα, ο ρηξικέλευθος Gide επιτίθεται στην πουριτανική και υποκριτική υψηλή κοινωνία της εποχής του. Δεν έχω τελειώσει ακόμα το έργο, και δεν ξέρω πού ακριβώς το πάει, νομίζω όμως ότι το ζουμί είναι σε αυτό εδώ το απόσπασμα.

Συρακούσες, Latomie
.