12 Ιαν 2009

ΑΝΑΓέΝΝΗΣΗ

.

André Gide (1869-1951), Nobel Λογοτεχνίας 1947


...Δεν μπορούσα πιά ν' αντικρύσω ένα ελληνικό θέατρο, έναν ναό, χωρίς αυτόματα να τ' ανασυστήσω μέσα στο μυαλό μου. Για κάθε αρχαία γιορτή, το ερείπιο που απέμενε στη θέση της μ' έκανε να θλίβομαι για το θάνατό της- κι έτρεμα το θάνατο. Άρχισα ν' αποφεύγω τα ερείπια- να προτιμώ αντί για τα ομορφότερα μνημεία του παρελθόντος, εκείνους τους χαμηλούς κήπους που ονομάζονται Latomies, όπου τα λεμόνια έχουν την όξινη γλύκα των πορτοκαλιών, και τις όχθες της Κυανής, που κυλάει ακόμα ανάμεσα στους πάπυρους, με το ίδιο εκείνο γαλανό χρώμα που έκανε κάποτε την Περσεφόνη να βάλει τα κλάματα.

Άρχισα μέσα μου να περιφρονώ την επιστήμη μου, που ήταν
πριν η ευτυχία μου- οι σπουδές μου, που ήταν πριν όλη μου η ζωή, δεν είχαν πιά παρά μια τυχαία και συμβατική σχέση μαζί μου. Ανακάλυπτα τον εαυτό μου διαφορετικό, και υπήρχα, τί ευτυχία! έξω από εκείνες. Σαν ειδικός, μού φαινόμουν ηλίθιος. Σαν άνθρωπος, γνώριζα άραγε τον εαυτό μου; Μόλις που γεννιόμουν, και δεν ήμουν σε θέση να το ξέρω πως γεννιέμαι. Έπρεπε να το μάθω.

Τίποτα δεν είναι πιό τραγικό, για κάποιον που κόντεψε να πεθάνει, από μιαν αργή ανάρρωση. Αφού σ' αγγίξει η φτερούγα του θανάτου, ό,τι προηγουμένως έμοιαζε σημαντικό, δεν είναι πιά. Άλλα πράγματα είναι, πράγματα που πριν δεν ήξερες καν ότι υπήρχαν, πράγματα που φαίνονταν ασήμαντα. Η πατίνα όλων όσων γνωρίζαμε διαλύεται σαν ομίχλη, κι αφήνει κατά τόπους να φανεί η γυμνή σάρκα, το αυθεντικό ον, που κρυβόταν πίσω της.

Έτσι άρχισα να προσπαθώ ν' ανακαλύψω
εκείνον: το αυθεντικό ον, τον "παλιό άνθρωπο", εκείνον που το Ευαγγέλιο ήθελε να καταργήσει. Εκείνον που τα πάντα γύρω μου, βιβλία, δάσκαλοι, γονείς, ακόμα κι εγώ ο ίδιος, είχαμε κάνει τα πάντα για να τον καταργήσουμε. Κι άρχισε σιγά σιγά να μού αποκαλύπτεται, δύσκολα και με πόνο, λόγω της βαριάς φύρας, αλλά γι αυτόν τον λόγο ακόμα πιό χρήσιμος και πολύτιμος. Περιφρονούσα ως τότε αυτό το ον, το δευτερεύον, όπως η εκπαίδευσή μου μού το είχε παρουσιάσει. Έπρεπε ν' αποτινάξω αυτήν την φύρα.

Σύγκρινα τον εαυτό μου με τα παλίμψηστα: Γευόμουν τη χαρά του σοφού, που κάτω από πιό πρόσφατες γραφές, ανακαλύπτει, στο ίδιο χαρτί, ένα αρχαιότερο κείμενο, ασύγκριτα πιό πολύτιμο. Τί ήταν αυτό το μυστικό κείμενο; Δεν έπρεπε να σβήσω πρώτα τα πιό πρόσφατα, για να μπορέσω να το διαβάσω;



"L' Immoraliste", 1902, p. 62-63 (ed. folio No 229)
Μετάφραση από τα γαλλικά: Μαύρος Γάτος 2009

διαβάστε εδώ ένα ακόμα μεταφρασμένο απόσπασμα


Υστερόγραφο: Ο "Αμοραλιστής" είναι μυθιστόρημα, αμετάφραστο απ' όσο ξέρω στα ελληνικά. Τα λόγια που μετέφρασα είναι του ήρωα, όχι του Ζίντ απ ευθείας. Άμεσα ή έμμεσα, ο ρηξικέλευθος Gide επιτίθεται στην πουριτανική και υποκριτική υψηλή κοινωνία της εποχής του. Δεν έχω τελειώσει ακόμα το έργο, και δεν ξέρω πού ακριβώς το πάει, νομίζω όμως ότι το ζουμί είναι σε αυτό εδώ το απόσπασμα.
Συρακούσες, Latomie
.

6 σχόλια:

καλημέρα είπε...

Είχα μέρες να μπω στο μπλογκ σου. Σου άφησα ήδη ένα σχόλιο στην αναρτηση σου, δύο σκαλοπατια παρακάτω, την οποία τωρα τη διάβασα.
Αχ, πάλι σαν ούφο θα πω κάτι, αλλά ας το πω, σε αυτό το κείμενο του Ζιντ έκανες πάρα πολύ καλή μετάφραση. Και αυτό κυρίως το λέω γιατί είναι καλά ελληνικά και όταν κάνεις μτφρ για μένα αυτό μετράει πολύ.
Σιγά και τι είπα τώρα, το ξέρω, αλλά...

Καλή χρονιά γάτε, με ωραίες βόλτες πάνω στα κεραμίδια. Ωραία τοπία να βλέπεις...

καλημέρα είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

Ενδιαφέρουσες σκέψεις. Σε συνδιασμό και με την προηγούμενη ανάρτηση θα έλεγα πως η ζωή δεν έχει οδηγίες χρήσης και η αλήθεια είναι απρόσιτη, γιαυτό δεν πρέπει να φοβόμαστε να ακούσουμε τον εαυτό μας και να ζήσουμε όπως καταλαβαίνουμε εμείς. Η προσωπική μου άποψη είναι οτι ο κόσμος θα ήταν καλύτερος χωρίς τους αυτόκλητους σοφούς και σωτήρες, που αντί να κοιτούν τη ζωή τους ασχολούνται πιο πολύ με τις ζωές των άλλων.

Ανώνυμος είπε...

Με πόσα άχρηστα ρούχα την ντύνουμε αυτή την ψυχή; Κι αυτή θέλει αέρα, ελαφράδα, γυμνότητα για να περιφέρεται στο σύμπαν.

balabala bambaluna ( pink, of course ) είπε...

ΕΝΑ ΛΕΠΤΟ ΝΑ ΔΙΑΦΩΝΗΣΩ, ΠΕΡΙ-ΚΑΛΩ!!!
ΚΑΤ ΑΡΧΑΣ ΔΕΝ ΘΕΩΡΩ ΤΡΑΓΙΚΟ ΝΑ ΑΝΑΡΡΩΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΠΟΥ ΚΟΝΤΕΨΕ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ!!! ΟΥΑΟΥ!!! ΕΙΝΑΙ ΘΑΥΜΑΣΙΟ!!! ΤΕΛΕΙΟ!!! (ΕΚΤΟΣ ΑΝ ΕΙΣΑΙ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΜΑΛΑΚΑΣ). ΝΑΙ, ΝΑΙ, ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ ΠΩΣ ΤΟ ΕΝΝΟΕΙ ΑΛΛΑ ΔΙΑΦΩΝΩ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ.
ΔΕΥΤΕΡΟΝ, ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ- ΑΠΟΛΥΤΑ-ΑΠΟΛΥΤΩΣ-ΑΠΟΛΥΤΑ-ΑΠΟΛΥΤΑ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΚΟΝΤΕΨΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΚΙΝΑΣ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΑΣ ΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. (ΕΚΤΟΣ ΚΙ ΑΝ ΕΙΣΑΙ ΠΑΛΙ ΠΟΛΥ ΜΑΛΑΚΑΣ, ΜΙΑ ΖΩΗ, ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΨΥΛΛΙΑΣΜΕΝΟΣ). ΕΝΑ ΛΕΠΤΟ, ΝΑ ΦΤΥΣΩ ΣΤΟΝ ΚΟΡΦΟ ΜΟΥ!
ΤΡΙΤΟΝ, Ο GIDE ΕΖΗΣΕ ΣΕ ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΜΕ ΠΟΛΥ ΔΙΑΣΤΡΟΦΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΙΕΣΤΙΚΟΥΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΚΥΡΙΩΣ ΟΡΟΥΣ. ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΙΩΣ. ΟΧΙ, ΔΕΝ ΕΝΙΩΣΑ ΝΑ ΘΕΛΟΥΝ ΝΑ ΜΕ ΚΑΤΑΡΓΗΣΟΥΝ ΠΟΤΕ! ΟΥΤΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ, ΟΥΤΕ ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ, ΟΥΤΕ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΜΟΥ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΓΩ!!! ΚΥΡΙΩΣ ΕΓΩ!!
ΤΕΤΑΡΤΟΝ, ΔΕΝ ΜΟΥ ΑΡΕΣΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΤΙ ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΑΓΑΠΟΥΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΕΡΙΦΡΟΝΟΥΝ, ΚΥΡΙΩΣ ΕΑΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΣΠΟΥΔΕΣ. ΝΑΙ, ΚΥΡΙΕ ΖΙΝΤ, ΜΕ ΤΗ ΦΙΛΑΡΕΣΚΕΙΑ ΚΑΠΟΙΟΥ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΣΠΟΥΔΑΣΕΙ, ΕΡΧΕΣΤΕ ΜΕΤΑ ΚΑΙ ΜΕ ΦΙΛΑΡΕΣΚΟ ΘΡΑΣΟΣ ΑΚΚΙΖΕΣΤΕ,"ΜΙΣΩ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΜΟΥ, ΜΙΣΩ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΜΟΥ!!" ΟΧΙ, ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΡΩ, ΤΡΑΤΑΡΕΤΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΛΛΟΝ!

ΕΠΙΤΡΕΨΤΕ ΜΟΥ ΝΑ ΠΩ ΟΤΙ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΠΕΙ Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΑΛΛΑ ΑΣ ΕΒΡΙΣΚΕ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΤΡΟΠΟ ΝΑ ΕΚΦΡΑΣΤΕΙ.
ΧΑΛΙΑ Ο GIDE!!!
Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΟΝ ΕΧΕΙ ΠΡΟΣΠΕΡΑΣΕΙ.
(ΣΕ ΑΛΛΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΘΑΥΜΑΣΙΟΣ, ΒΕΒΑΙΑ).
Β.Β.

Μαύρος Γάτος είπε...

Καλή χρονιά κι από μένα, Καλημέρα μου! Σ' ευχαριστώ για όλα σου τα όμορφα λόγια.

Θαλασσινή μου, αυτό που είπες είναι πολύ μεγάλη αλήθεια, αλλά με μια μικρή παραλλαγή, νομίζω: η ζωή δεν μπορεί να έχει *τυποποιημένες* οδηγίες χρήσης. Η εμπειρία όμως άλλων ανθρώπων, μες παρόμοιες ευαισθησίες και ψυχοσύνθεση, μπορεί να φανεί πάρα πολύ χρήσιμη...

Πανδώρα, μού θύμισες τον αγαπημένο μου Κούντερα και την Αβάσταχτη Ελαφρότητα της Ύπαρξης. ¨Εχεις παόλυτο δίκιο, μοιάζει ο τρόπος σκέψης του με του Gide.

Βαλαβαλα μου, δεν μπορώ να διαφωνήσω! Φυσικά ο Gide μιλάει για την πουριτανική και υποκριτική υψηλή κοινωνία της εποχής του. ¨αλλωστε ο "Αμοραλιστής" είναι μυθιστόρημα, και τα λόγια που μετέφρασα είναι του ήρωα, όχι του Ζίντ απ ευθείας. Δεν το έχω τελειώσει ακόμα, δεν ξέρω πού ακριβώς το πάει, νομίζω όμως ότι το ζουμί είναι σε αυτό εδώ το απόσπασμα.

Καλημέρες δροσερές!

Σ;-))))