ΟΙ ΓΕΛΟΙΟΙ ΕΡΩΤΕΣ ΤΟΥ ΔΟΝ ΚΑΡΛΟΣ, ΤΟΥ ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ, ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΠΛΑΝΩΜΕΝΟΥ Τί ΛέΕΙ ΤΟ "ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ"

.




.
"Αν σε απάτησε,
και σε τραυμάτισε

ο Έρωτας, που φωτίζει τα μάτια σου..."

Το έτος 1559 η Γαλλίδα πριγκήπισσα Ισαβέλλα (Ελισάβετ) Ντε Βαλουά παντρεύτηκε τον Βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο Β’ τον Συνετό. Εκείνη ήταν 14 ετών κι εκείνος 32. Η αρχική συμφωνία προέβλεπε να παντρευτεί η Πριγκήπισσα τον συνομήλικό της Δον Κάρλος, γιο του Φιλίππου, Ινφάντε (Διάδοχο) της Ισπανίας, ο Δον Κάρλος όμως ήταν παιδί με πνευματικές και σωματικές αναπηρίες- πέθανε λίγα χρόνια μετά, σε ηλικία 23 ετών. Η Δόνια Ισαβέλλα πέθανε κι αυτή λίγους μήνες μετά τον Δον Κάρλος, ενώ γεννούσε το τρίτο της παιδί.

Το έτος 1672 ο Abbé de Saint-Réal εκδίδει το ρομαντικό μυθιστόρημα Don Carlos, Nouvelle Historique, στο οποίο επινοεί ένα κρυφό ερωτικό πάθος ανάμεσα στον Δον Κάρλος και στην Ισαβέλλα.

Το έτος 1787, ο Friedriech Fon Schiller ολοκληρώνει και παρουσιάζει το συγκλονιστικό θεατρικό του έργο «Δον Κάρλος», εμπνευσμένο από το ρομάντσο του Αββά: τρελλά ερωτευμένος με τη μητριά του την Ισαβέλλα ο Δον Κάρλος, χάνει τον έλεγχο του εαυτού του, και τινάζει στον αέρα την ψυχική του υγεία, τη σχέση του με τον αυστηρό πατέρα του, και το μέλλον του σαν Βασιλιάς της Ισπανίας. Το έργο ξεκινά από αυτόν τον βασικό σκελετό για να ασκήσει άγρια κριτική τόσο στην πολιτική και  θρησκευτική εξουσία, όσο και στις ανθρώπινες σχέσεις γενικά.

Στη δεκαετία του 1980, ο Περιπλανώμενος ακούει τη Μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων, του ομοφυλόφιλου (έχει σημασία) άντρακλα Μάνου Χατζιδάκι, σε στίχους του Άρη Δαβαράκη:

μπορείς να μ’ αγαπήσεις, μπορείς να μού χαρίσεις μια στιγμή
το κορμί μου είναι μόνο η αφορμή

Ο Περιπλανώμενος, έφηβος, κι ερωτευμένος τρελλά και χωρίς ανταπόκριση με συνομήλικο κορίτσι, εντυπωσιάζεται από την φράση αυτή, και συλλογίζεται: αν το κορμί είναι μόνο η αφορμή, τότε δεν υπάρχουν γελοίοι έρωτες, ούτε σε σχέση με το φύλο, ούτε σε σχέση με την ηλικία, υπάρχουν μόνο γελοίοι άνθρωποι με στενές αντιλήψεις, που καταδικάζουν και γελοιοποιούν κάθε τί που δεν γνωρίζουν και που δεν έχουν συνηθίσει.

Λίγο μετά ο Περιπλανώμενος διαβάζει το έργο του Μίλαν Κούντερα «Γελοίοι Έρωτες». Ενοχλείται λίγο από τον τίτλο, χωρίς να το ομολογεί, γιατί κι ο ίδιος είναι «γελοία» ερωτευμένος, μονόπλευρα κι εξευτελιστικά. Εφτά χρόνια ερωτευμένος (όχι κρυφά!) με μιαν άπιαστη και φαινομενικά ασυγκίνητη κοπέλα, εφτά χρόνια «πιστός» κι ανέραστος… Κι όμως, δεν αισθάνεται γελοίος. Ούτε καν όταν εκείνη τα φτιάχνει με τον καλύτερό του φίλο, που τον γνωρίζει μέσα στο σπίτι του, αναγκάζοντάς τον ερωτιάρη Περιπλανώμενο να ξεκολλήσει, επιτέλους. Δεν αισθάνεται γελοίος ούτε καν κοιτάζοντας πίσω τα εφτά "χαμένα", κι όμως τόσο γλυκά μελαγχολικά, χρόνια του.

Αργότερα διαβάζοντας τους στίχους του Ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, αφιερωμένους στην κατά πολύ νεότερή του αγαπημένη  Ιουλίτα…

Να μυρίζω από σένα και ν’αγριεύουν οι άνθρωποι
Επειδή το αδοκίμαστο και το απ’αλλού φερμένο
Δεν τ’αντέχουν οι άνθρωποι κι είναι νωρίς, μ’ακούς
Είναι νωρίς ακόμη μες στον κόσμο αυτόν αγάπη μου

Να μιλώ για σένα και για μένα.

(*2)

…πείθεται ακόμα περισσότερο ότι είχε δίκιο ο Άρης Δαβαράκης αλλά κι η γιαγιά της Έλενας Ακρίτα, που έλεγε…

«παιδάκι μου, όπως τη βρίσκει ο καθένας…»

Κι έρχεται κάποτε η εποχή που ο Περιπλανώμενος ζει το αναπάντεχο: Τον Μεγάλο Έρωτα. Που μοιάζει να μην πρόκειται να σβήσει ποτέ. Κι όμως, μια μέρα τελειώνει. Αλλά δεν σβήνει. Ο Περιπλανώμενος υποφέρει πάρα πολύ, παθαίνει τεράστιο σύνδρομο στέρησης, το μυαλό του και το κορμί του στοιχειώνουν στην ανάμνηση Εκείνης.... Αφήνεται να παραλύσει, σε όλες τις πλευρές της ζωής του, λόγω του τεράστιου πόνου. Αλλά και πάλι, δεν αισθάνεται γελοίος. Ούτε καν όταν το Βιβλίο των Αλλαγών τον προειδοποιεί αυστηρά…

Έξι στην αρχή:

Αν ο περιπλανώμενος ασχολείται
με ασήμαντα πράγματα
επισύρει πάνω του τη δυστυχία.

Εννιά στην κορυφή:

Η φωλιά του πουλιού καίγεται
Στην αρχή ο περιπλανώμενος γελάει
Έπειτα αναγκάζεται να κλάψει και να θρηνήσει.
Από απροσεξία χάνει την αγελάδα του.
Δυστυχία.

Περνούν τα χρόνια, περνούν κι οι Έρωτες, ακόμα και οι πιο μεγάλοι. Δύο χρόνια μετά, ο Περιπλανώμενος συνέρχεται επιτέλους.


Και τότε, προς μεγάλη του έκπληξη, τού συμβαίνει κάτι ακόμα πιό αναπάντεχο: Όλοι οι έρωτες, με πρώτους και καλύτερους τους δικούς του, τού φαίνονται ξαφνικά γελοίοι.

Γελοίος ο (φανταστικός) έρωτας του Δον Κάρλος, που ήταν έτοιμος να τινάξει μιαν Αυτοκρατορία στον αέρα για έναν έρωτα με κάποιαν που δεν γνώριζε καν. Ακόμα πιο γελοίος ο εξώγαμος έρωτας- παιχνίδι των ανθρώπων με οικογένεια και παιδιά, που τινάζει στον αέρα βαθιές σχέσεις, και διαλύει ζωές. Ακόμα πιο γελοίος ο πληρωμένος έρωτας, οι σοβαροί επιχειρηματίες με τα κοστούμια τους πεταμένα στην πολυθρόνα να χαϊδεύονται με χυδαίες πόρνες πριν ασελγήσουν επάνω τους, οι πνευματικοί Άνθρωποι ν' αναζητούν σε σκοτεινές πλατείες και στην τσογλαναρία (*1) το σεξ το επιούσιο. Γελοίοι του φαίνονται και οι έρωτες των Πριγκήπων με τους αρσενικούς Κύκνους στη Λίμνη, και οι έρωτες των ώριμων ή των γερόντων με τις ασχημάτιστες κοπελιές. Και περισσότερο γελοίοι απ’ όλους, μα απ’ όλους, τού φαίνονται οι δικοί του έρωτες, και ο πρώτος ο ανεκπλήρωτος, και ο δεύτερος ο εκπληρωμένος κι ακριβοπληρωμένος, και ο ενδιάμεσος ο ξώφαλτσος.

Ξέρει όμως ότι κάποια στιγμή, δε μπορεί, θα ξαναερωτευτεί, και διαισθάνεται ότι τότε δεν θα τού φαίνεται καθόλου μα καθόλου γελοίος ο Έρωτας, κανένας Έρωτας. Αυτό τον κάνει να προβληματίζεται...

Και ξαφνικά, ο Περιπλανώμενος καταλαβαίνει, μια φορά, και για πάντα:

ΓΕΛΟΙΟΙ φαντάζουν στα μάτια μας όλοι οι έρωτες όταν δεν ζούμε τον Έρωτα. Όχι όταν δεν τον έχουμε ζήσει, όταν δεν τον ζούμε ΕΚΕΙΝΗΝ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗ.

Γελοίοι μάς φαίνονται *όλοι* οι Έρωτες, όταν δεν είμαστε ερωτευμένοι.

Κι είμαι εγώ ο Περιπλανώμενος, μ ακούς
είμαι εγώ..

ο ψαράς που ανέβασε κι έριξε πίσω στους καιρούς
τον παράδεισο!
(*2)

…κι όμως, εγώ ο άθλιος Περιπλανώμενος…

Έτσι σ’ έχω κοιτάξει, που μού αρκεί
Νά’ χει ο χρόνος όλος αθωωθεί
Μες το αυλάκι που το πέρασμά σου αφήνει
Σαν δελφίνι πρωτόπειρο ν’ ακολουθεί

Και να παίζει με τ’ άσπρο και το κυανό η ψυχή μου!

Νίκη, νίκη όπου έχω νικηθεί
Πριν από την αγάπη και μαζί...
(*2)


Νίκη, λοιπόν, για όποιον είναι ερωτευμένος, με κάποιον άνθρωπο, με μια ιδέα, με τη ζωή, πάντως ερωτευμένος. Και όποιος δεν είναι πιά μπορεί πάντα να ελπίζει ότι θα ξανάρθει ο Έρωτας να δικαιώσει την ύπαρξή του, ν' αθωώσει το Χρόνο...

Αλλά ακόμα κι αν δεν ξανάρθει ο Έρωτας, ποτέ πιά, ποτέ ξανά, και πάλι δεν πειράζει, είναι μια πολύ εφήμερη Ήττα, όπως εφήμερη είναι και η Νίκη…

…No pain remains, no feeling
eternity awaits…
(*3)

Περιπλανώμενος Μαύρος Γάτος
(c) 2007



Σημειώσεις:

(*1) "Σέβομαι τους φίλους μου. Έρωτα αγοράζω από την τσογλαναρία."
Από συνέντευξη του Ντίνου Χριστιανόπουλου στο περιοδικό 01.

(*2) Αποσπάσματα από το Μονόγραμμα του Οδυσσέα Ελύτη.

(*3) Από το τραγούδι Beloved των VNV Nation.