ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ: ΤΟ ΟΡΙΣΤΙΚΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ ("Ω ΜΠΑΡΜΠΑΡΑ, ΤΙ ΜΑΛΑΚΙΑ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ...")

Δεν υπάρχει πιό συγκλονιστική μαρτυρία για τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο από την ασπρόμαυρη γαλλική ταινία "Απαγορευμένα παιχνίδια" του René Clément (1952): Στη νικημένη Γαλλία του 1940, η μικρή Παυλίνα χάνει και τους δύο γονείς της, όταν το προσφυγικό κονβόυ τους βομβαρδίζεται από τους Γερμανούς. Πεντάρφανη στα πέντε της χρόνια, με το νεκρό σκυλάκι της αγκαλιά, βρίσκει καταφύγιο σε μια αγροτική οικογένεια και πιάνει φιλίες με το δεκάχρονο Μιχάλη. Μαζί θ' αναλάβουν το απαγορευμένο κι επικίνδυνο έργο να θάψουν το νεκρό ζωάκι μέσα σ' έναν εγκατελειμμένο μύλο. Σιγά σιγά θα προσθέσουν κι άλλα νεκρά ζωάκια, το καθένα με το δικό του σταυρό, φτιάχνοντας ένα κρυφό κοιμητήριο ζώων. Όταν παρά τις υποσχέσεις του ο πατέρας του Μιχάλη θα δώσει την Παυλίνα στο ορφανοτροφείο, ο Μιχάλης θα καταστρέψει το μικρό κοιμητήριο και θα πετάξει τους σταυρούς στο ποτάμι.

Το μουσικό θέμα της ταινίας ολοκληρώνει ηχητικά το αριστούργημα.

Πρόκειται για μια συγκλονιστική ματιά στην παιδικότητα που αγωνίζεται να επιβιώσει σ' ένα εχθρικό περιβάλλον με τον θάνατο πανταχού παρόντα, ένα περιβάλλον όπου οι αδύναμοι αδυνατούν να επιβιώσουν. Πρόκειται για έναν θρήνο για την ανθρωπιά που έχει τραυματιστεί ανεπανόρθωτα από τον πόλεμο.

Πρόκειται για ένα σπαρακτικό, αφοπλιστικό, και - πάντα- αναπάντητο ΠΟΥΡΚΟΥΑ - ("ΓΙΑΤΙ").

Πουρκουάδες

“Pourquoi?” λένε πως ρώτησαν οι άνανδροι οι Γάλλοι
- πολύ το κοροιδέψαν οι παππούδες μας αυτό –
πριν φύγουν για τον πόλεμο, πριν πάνε στο χαμό

Και πήγαν, και πολέμησαν, κι άλλοι χαθήκαν, κι άλλοι,
γύρισαν πίσω, κι είπανε, ξανά, “pourquoi? pourquoi?”

Μαύρος Γάτος, 15-1-2003

...Ω Μπαρμπαρά
Τι μαλακία ο πόλεμος

Τι να’χεις απογίνει τώρα
τώρα που βρέχει σίδερο
φωτιά ατσάλι αίμα
κι εκείνος που σ’έσφιγγε στην αγκαλιά του
ερωτευμένος
πέθανε, αγνοείται, ακόμα ζει;

Απόσπασμα από το «Μπαρμπαρά» του Ζακ Πρεβέρ, 1945
Μετάφραση Μαύρος Γάτος - ολόκληρο το ποίημα εδώ