28 Αυγ 2006

ΒΑΔΙΖΕ ΑΠΑΛΑ... ΓΙΑΤΙ ΒΑΔΙΖΕΙΣ ΣΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΜΟΥ

.
.



Νά 'χα το κεντημένο τ’ ουρανού το υφάδι
Το Δουλεμένο με χρυσό και ασημένιο φως
Το γαλανό και τα θαμπό το σκοτεινό το υφάδι
Της νύχτας του φωτός του ημι-φωτός
Να τ’ άπλωνα κάτω από τα πόδια σου
μα ο φτωχός, έχω μονάχα τα όνειρά μου
Απλώνω τα όνειρά μου κάτω από τα πόδια σου

Βάδιζε απαλά

γιατί βαδίζεις πάνω στα όνειρά μου





William Butler Yeats
μετάφραση Μαύρος Γάτος



"Cyb905" inverted to its negative, (top of the page)
"Emergence"
- "Aνάδυση", (bottom)

Art by Philippe CORIAT
http://coriat.net
.

28 σχόλια:

Συνήθης Ύποπτη είπε...

Γεια!
Αυτό δεν είχε πει και ο τύπος -που στις ταινίες πάντα πεθαίνει- στον συνεργάτη του στο equilibrium;
Νομίζω πως ναι και χάρηκα που μου το θύμισες γιατί μου άρεσε πολύ όλο το απόσπασμα εκείνο.

114ΛΕΞΕΙΣ είπε...

την ειχα διαβάσει αλλά την είχα ξεχάσει την φράση. Μου την θύμισες . Και αυτή και άλλα.
(Ομορφες φωτό)

Debby είπε...

Δεν έχω τίποτα άλλο, μόνο τα όνειρα μου...
κάπως έτσι αρχίζει νομίζω...
πολύ τρυφεροί στίχοι...

Μαύρος Γάτος είπε...

Χαίρομαι πάρα πολύ που βρίσκω ανθρώπους με ευαισθησίες σαν τις δικές μου...

Πρόσθεσα και το υπόλοιπο ποίημα, αν και νομίζω η ουσία είναι ο τελευταίος στίχος.

Σάς ευχαριστώ

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Μου επιτρέπεις ακόμα μια μετάφραση; Δεν θυμάμαι όμως ποιανού είναι:
Αν είχα τ' ουρανού τη γαλανή τη φορεσιά,
την κεντημένη από χρυσό κι απ' ασημένιο φως,
τη γαλανή, τη μελιχρή, την αστροκεντημένη φορεσιά,
από νύχτα κι από μέρα κι από αποσπερίσιο φως,
τη φορεσιά μου θ' άπλωνα κάτω απ' τα πόδια σου
μα εγώ, που είμαι φτωχός, έχω μονάχα τα όνειρά μου
τα όνειρά μου άπλωσα κάτω απ' τα πόδια σου
πάτα ελαφρά, και πατάς στα όνειρά μου.

nonplayer είπε...

Μαύρε Γάτε, σε συγχαίρω για τη μετάφραση!

Εαρινή Συμφωνία, σε ευχαριστώ για τη μετάφραση που δίνεις!

Παίδες, μόλις μου προσφέρατε υλικό για μάθημα τουλάχιστον 3 εβδομάδων!

Μαύρος Γάτος είπε...

Εαρινή Συμφωνία, όχι μόνο επιτρέπω αλλά και σ' ευχαριστώ. Όμως διαφωνώ σε πολλά σημεία:

α) χρήση λέξεων ανύπαρκτων στο πρωτότυπο "αστροκεντημένη" "αποσπερίσιο"

β) χρήση τύπων που εγώ θεωρώ εξεζητημένους, "μελιχρή" "αποσπερίσιο"

γ)η λέξη "φορεσιά" για μένα είναι λάθος, γιατί περιορίζει την έννοια του "cloth" που στα αγγλικά σημαίνει ρούχο αλλα΄και ύφασμα... νομίζω το πνέυμα του ποιήματος γέρνει πιό πολύ προς το ύφασμα, χωρίς να αποκλείεται το ύφασμα αυτό ναείναι και ρούχο, γι' αυτό και βρήκα πιό ταιριαστή την απόδοση 'υφάδι" ( θα ήθελα να πω "ύφασμα', αλλά δεν μού ακούγεται καλά μέσα στο ποίημα)

Καλό απόγευμα Σ:))))

Μαύρος Γάτος είπε...

Inverted blue, μαζί γράφαμε...

Περιμένω τα σχόλιά σου Σ;)))

nonplayer είπε...

Με εξιτάρατε τώρα, θα πω και γω τη γνώμη μου!!!!

Μαύρε Γάτε, συμφωνώ εν μέρει στο α). Είναι το γνωστό θέμα του κατά πόσο μια μετάφραση που ακούγεται θεική στη γλώσσα στόχο αποτελεί όντως μετάφραση ενός πρωτότυπου κειμένου. Πολλές φορές ωραιοποιούμε τα πράγματα στο τελικό μετάφρασμα δια της προσθέσεως, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουμε παρέμβει καταλυτικά στο κείμενο, πράγμα που θεωρώ λάθος. Από την άλλη βέβαια, εφόσον δεν υπάρχει απόλυτη σημασιολογική αντιστοιχία μεταξύ των γλωσσών, είναι απολύτως φυσικό και θεμιτό να υπάρχουν μετατοπίσεις, ακόμα και σημασιολογικές. Εκεί στο όριο είναι πάντα η τέχνη της Μετάφρασης...
Δε συμφωνώ στο β). Το κατά πόσο εξεζητημένη είναι μια λέξη σε μια μετάφραση ποιήματος είναι θέμα που τραβαέι μεγάλη συζήτηση. Μιλάμε για ποίηση, και μάλιστα για Yeats! Δεν τίθεται θέμα εξεζητημένου στην ποιητική μετάφραση. (άλλο θέμα βέβαια που το "αστροκεντημένη" δεν υπάρχει στο πρωτότυπο).
Όσο για το cloth, θεωρώ επιτυχημένες και τις δύο μεταφράσεις, γιατί οι λέξεις δεν ορίζονται πάντα και μόνο απόλυτα, αλλά κυρίως από το συγκείμενό τους. Και ατο συγκεκριμένο συγκείμενο το cloth μπορέι κάλλιστα να παραπέμψει σε φορεσιά. Ως εκ τούτου δδεν είναι λάθος. Αλλά και το υφάδι είναι πολύ ωραίο, γιατί αποτελεί μια κάπως απροσδιόριστη έννοια, πολύ ποιητική και ταιριαστή εδώ.

Μαύρος Γάτος είπε...

Thnx Invy!

Να συμπληρώσω ότι ακόμα και η λέξη 'υφάδι" μού φαίνεται κάπως εξεζητημένη, για μένα το πρωτότυπο έχει ένα ύφος γλωσσικό που πρέπει ο μεταφραστής να σεβαστεί, ο Yeats εδώ ας πούμε χρησιμοποιεί μόνο καθημερινές λέξεις, και η ποίηση βρίσκεται στις εικόνες, όχι στις λέξεις...

Αλλά φυσικά δεν είναι υποχρεωμένος ο κάθε μεταφραστής να έχει τις δικές μου ανησυχίες!

Καλό απόγευμα
Σ;))))

Μαύρος Γάτος είπε...

...και φυσικά, από την άλλη, το "Enwrought" (δουλεμένα; τυλιγμένα; είναι μια αρκετά εξεζητημένη λέξη, για να κάνω και τον αντίλογο του εαυτού μου Σ;)

Μαύρος Γάτος είπε...

Ώρα 5.10, έκανα ακόμα μερικές τροποποιήσεις.

Πού 'ναι ο Cyrusgeo, OEO???????

Σ;)))))

cyrus είπε...

Εδώ είμαι.

Μου αρέσει -- και δεν είμαι ευγενικός· όντως μου αρέσει. Διαθέτει και ακρίβεια και ποιητικότητα.

Επειδή πού και πού με πιάνει και γίνομαι ψείρας, θα έλεγα "τα δουλεμένα" στο δεύτερο στίχο, και "κι έχω απλώσει" στον προτελευταίο. Κατά τα άλλα, δεν έχω να προσθέσω ή να αφαιρέσω τι.

Και οι εικόνες μ' αρέσουν, ιδίως η δεύτερη...

Μαύρος Γάτος είπε...

Καλώς τον κι από εδώ.. το "δουλεμένα" το άλλαξα ήδη πριν δω το σχόλιό σου... όπως και μερικές ακόμη λεπτομέρειες... αυτή που βλέπετε τώρα είναι - μάλλον - η τελική μου εκδοχή.

Σ:)

cyrus είπε...

Εννοώ "τα δουλεμένα" -- με άρθρο...

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Ξέχασα να πω ότι η μετάφραση που παρέθεσα είχε γίνει προ τουλάχιστον 30 -40 ετών. Μπορεί και να είναι παλαιότερη ακόμα. Αρα, γι' αυτό και οι εξεζητημένες λέξεις είναι μέσα στην ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής. Και φυσικά, παλιώνουν κάποτε. Οσο για το αστροκεντημένη που δεν υπάρχει, ο μεταφράζων ποιητής την έβαλε ποιητική αδεία. Το αποσπερίσιο είναι κάτι ανάλογο. Πάντως εμένα, χωρίς να ξέρω το πρωτότυπο, η συγκεκριμένη έκφραση μου θύμισε το λυκόφως.

Μαύρος Γάτος είπε...

Ευχαριστώ όλους όσους συμμετέχουν στην συζήτηση, δεν φαντάζεστε πόσο την απολαμβάνω.

Εαρινή Συμφωνία, δεν πειράζει καθόλου αν μια λέξη δεν υπάρχει! Αυτό που σχολίασα είναι το ότι εισήγαγε το "άστρο-" που δεν υπάρχει στο ποίημα, παρά μόνον υποβάλλεται ("ασημένιο φώς").

Το πρωτότυπο για το 'αποσπερίσιο" είναι "half-light". Παραθέτω ολόκληρο το ποίημα για όποιον ενδιαφέρεται...

HAD I the heavens' embroidered cloths,
Enwrought with golden and silver light,
The blue and the dim and the dark cloths
Of night and light and the half-light,
I would spread the cloths under your feet:
But I, being poor, have only my dreams;
I have spread my dreams under your feet,
Tread softly because you tread on my dreams
W.B. Yeats

Σ;))))

Μαύρος Γάτος είπε...

Cyrusgeo φίλε μου παρανόησα επειδή έιχα μόλις αλλάξει το "τυλιγμένα" με το "δουλεμένα"...

Σ;)))

mauve είπε...

τι όμορφο ποίημα που διάλεξες μαύρο γατί να μεταφράσεις! :-)

Εαρινή Συμφωνία είπε...

Και τι ωραία που το μετέφρασες Μαυρογατούλη! Με το πρωτότυπο πλάι, δείχνει ακόμα καλύτερα η μετάφραση- η έξοχη έτσι κι αλλιώς.

ΠΡΕΖΑ TV είπε...

Ο τιτλος και μονο με εστειλε αδιαβαστο!!!Ωραιος!

Ανώνυμος είπε...

Accurate, όπως πάντα! Και η πρώτη είκόνα (ω!)

Π είπε...

Kαλησπέρα Mαύρε Γάτε. Aφού μας καλέσατε, I will oblige, έστω και καθυστερημένα.

(Yπέροχο το 'Emergence'!)

H άλλη μετάφραση έχει πολλά προβλήματα. Στον πρώτο στίχο το «embroidered» έγινε «γαλανή»: άσχετο, και άστοχη η επανάληψη με το «γαλανή» του τρίτου στίχου (φαίνεται σα βιαστική λύση κάποιου που δεν μπήκε στον κόπο να βρει δύο διαφορετικά ρήματα για τα embroidered και enwrought). Eπίσης άσχετο το «και» του τελευταίου στίχου - και όχι μόνον: κάνει το «πάτα ελαφρά» να φαίνεται σαν προυπόθεση για να καταφέρεις να πατήσεις στα όνειρα! Tο «φορεσιά» είναι λάθος: τα ρούχα είναι clothes, όχι cloths.

Για τα «μελιχρή», «αστροκεντημένη» και «αποσπερίσιο» συντάσσομαι: θα ταίριαζαν σε ποίημα με λιγότερο λιτές εκφράσεις - για το προκείμενο δεν είναι παρά μιά κακώς εννοούμενη προσπάθεια να γίνει αφελώς 'ποιητικότερο' (επιπλέον, για να κάτσει το αποσπερίσιο φως, το «light» έγινε -αδίκως- «μέρα»). Aν μιλάμε για μετάφραση, το όλο ζήτημα είναι να μείνεις κοντά στο νόημα αλλά και την αίσθηση, το ρυθμό και το στυλ του πρωτοτύπου. Έτσι η «εκζήτηση» από μόνη της δεν σημαίνει τίποτα: αν το πρωτότυπο είχε ασυνήθιστες εκφράσεις, καλώς θα τις είχε και η μετάφραση - αλλά θα έπρεπε να είναι του ιδίου ύφους ασυνήθιστες. Tα συγκεκριμένα είναι πιο ρομαντικά και μεγαλόστομα από το πρωτότυπο.

Aνάλογα, το δικό σου «ημι-φωτός» είναι εξεζητημένο προς την αντίθετη κατεύθυνση: τεχνητό, δηλαδή υπερβολικά σύγχρονο (θα μου ταίριαζε π.χ. στον cummings). O Yeats εκεί έχει απλές κανονικές λέξεις, και τα κανονικό ελληνικό είναι «ημίφως». Aν εξαιρέσουμε αυτή τη λέξη, η δική σου εκδοχή είναι ακριβώς όσο λιτό είναι και το πρωτότυπο. Tο «υφάδια» ίσως ξεφεύγει λίγο, αλλά μου φαίνεται έξοχη έμπνευση, γιατί «υφάσματα» ή «πανιά» θα παραήταν πεζά και αδιάφορα. Δε βλέπω όμως γιατί το «I have spread» έγινε ενεστώτας. Tέλος, το «βαδίζεις» μιά χαρά είναι, απλώς προσωπικά δεν θα το προτιμούσα. Kατά σύμπτωση, πρόσφατα μου ήρθε αυθόρμητα (λόγω Kάποιας) το παράπονο «όποτε ανοίγω την καρδιά μου, την πατάνε»: για αυτό που λέει ο Yeats στον τελευταίο στίχο, δεν μπορώ να ακούσω άλλο ρήμα.

(Στην άλλη μετάφραση υπάρχειι βεβαίως το «πάτα», αλλά εκεί δεν ταιριάζει, μετά τα Παλαμικά που έχουν προηγηθεί. Oι Παλαμάδες θα έβαζαν κανα «αλαφροδιάβαινε» ή δεν ξέρω τι άλλο αφόρητο).

Μαύρος Γάτος είπε...

Mauve, Εαρινή Συμφωνία, Νίκο, Δόκτωρ, Σ:))))))))

Βρε καλώς και τον Π... Ευχαριστώ ιδιαίτερα για το εκτενές σου σχόλιο.

Συμφωνώ απόλυτα με τα σχόλιά σου για την άλλη μετάφραση, να προσθέσω πως ήταν πολύ ενδιαφέρον το ότι την παρέθεσε η Εαρινή Συμφωνία και μπορέσαμε να κάνουμε αυτήν την συζήτηση.

Όσον αφορά την δική μου μετάφραση: το "ημι-φωτός" είναι απλά η γενική του "ημίφως', με μια παύλα που νομίζω επίτηδες έβαλε εκεί Yeats, γιατί νομίζω και οι δύο τύποι είναι δόκιμοι, halflight και half-light, ή μήπως κάνω λάθος; Θα σκεφτώ βέβαια σοβαρά να την αφαιρέσω, αφού λες ότι μοιάζει υπερβολικά εξεζητημένο.

Για τον ενεστώτα, ήταν μια τροποποίηση που έκανα αυθαίρετα, τ'ομολογώ, γιατί το "άπλωσα τα όνειρά μου" μού φαινόταν άψυχο στα ελληνικά και κάπως... πώς να το πω.. μακρινό, ψυχρό, κάτι σαν "άπλωσα την μπουγάδα". Τώρα που το σκέφτομαι, μάλλον φταίει που το "άπλωσα" στο μυαλό μου έχει σχέση με μπουγάδες, ενώ το απλώνω, πάει πιό πολύ σε φτερά, και επομένως και σε όνειρα...

Τέλος, για το "πάτα", μ'αέσει πολύ σαν ιδέα, και την φλερτάρισα για λίγο μόλις μού το πρότεινες, αλλα τελικά δεν θα το υιοθετήσω, επειδή ακούγεται στατικό, ενώ το βημάτιζε-βαδίζεις έχει πιό πολλή κίνηση....

Καλό βράδυ, σάς ευχαριστώ όλους για την παρέα κα για τα σχόλιά σας

Gwgw είπε...

Ο ίδιος σχεδόν στίχος υπάρχει και στο κομμάτι "Ο παράδεισος ανοίγει με αντικλείδι" του Β.Παπακωνσταντίνου μόνο που εκεί λέει "περπάτα ελαφρά γιατί πατάς τα όνειρά μου" φυσικά το νοήμα είναι ακριβώς το ίδιο! ;))

advocatus diaboli είπε...

Το Half-light σημαίνει και ημίφως αλλά σημαίνει και λυκόφως ή λυκαυγές.

ellinida είπε...

Υπέροχο ...

Ανώνυμος είπε...

Blue topaz ring will certainly be thpmas sabo your best option if you are intended to thomas sabo jewellery include a ring into your gemstone jewelry collection. cheap thomas sabo charms Either if you wish to wear the ring on a special occasion or thomas bracelets wear this sort of ornaments on a daily basis, silver charm carriers it is up to your account. Blue thomas sabo necklaces topaz ring can ensure you that you will attract every person.